Nastawienie do pieniędzy i jego związek ze zdrowiem psychicznym
Nasze pochodzenie i sposób myślenia mogą mieć duży wpływ na podejmowanie decyzji finansowych i ich powody.
Istnieje wiele subiektywnych czynników, które wpływają na nasze nastawienie do finansów, niezależnie od tego, czy jesteśmy tego świadomi, czy nie. Wnosimy do tego naszą osobistą historię i sposób myślenia, tak jak w przypadku każdego innego aspektu naszego życia. Te czynniki nazywamy z języka angielskiego „trzema B” – , pochodzenie (background), uprzedzenia (biases) i zachowania (behaviours), które łącznie determinują nasze decyzje i działania.
Pochodzenie
Chociaż każda osoba jest wyjątkowa, istnieją pewne obserwacje, które możemy poczynić na podstawie naszych badań różnych grup.
Przykładowo w niektórych kulturach często nie zaprasza się kobiet do rozmowy na tematy finansowe, ponieważ uznaje się, że są to kwestie, którymi zajmują się w rodzinie mężczyźni. Odkryliśmy, że w tych kulturach kobiety nie otrzymują tak dużej edukacji na temat kondycji finansowej lub są mniej pewne siebie w zarządzaniu finansami.
Natomiast w innych kulturach widoczne było, że rodzina jest bardziej zaangażowana w finanse, więc rozmowy powinny obejmować również członków rodziny, a nie tylko Państwa jako pracowników firmy.
Uprzedzenia
Kierujemy się również osobistymi uprzedzeniami (lub preferencjami), z których nie zdajemy sobie sprawy (często określa się je „nieuświadomionymi uprzedzeniami”). Niektóre przykłady to:
- Złe nawyki – wszyscy je mamy! Dla niektórych może to być wydawanie zbyt wielu pieniędzy w kawiarni. Można zamiast tego kupić dużo kawy ziarnistej w supermarkecie i samodzielnie przygotowywać ją w domu.
- Skupienie się na krótkoterminowych działaniach — często przeceniamy to, co możemy zrobić w krótkim okresie, ale nie doceniamy tego, co możemy osiągnąć w dłuższej perspektywie. Innymi słowy, chcemy od razu widzieć duże zmiany i nie potrafimy czekać na skumulowany skutek małych zmian. Nie umiemy wytrwać, jeśli nie dostrzegamy natychmiastowego efektu.
Zachowania
Nasze zachowania sterowane są naszymi „funkcjami wykonawczymi”. Obejmują one:
- Elastyczne myślenie.
- Samoświadomość – świadomość tego, co myślimy i dlaczego działamy w określony sposób (zamiast działania na autopilocie).
- Kontrola impulsów – jak szybko i w jaki sposób reagujemy, gdy pojawiają się problemy.
- Organizacja – sposób, w jaki układamy i monitorujemy sprawy w swoim życiu finansowym.
Jak powiązane są kondycja finansowa i zdrowie psychiczne
Porozmawiajmy teraz o finansach i zdrowiu psychicznym. Największym powiązaniem między nimi są emocje.
Wykazano, że stres związany z finansami prowadzi do niepokoju psychicznego – badanie Fidelity dotyczące zdrowia psychicznego w miejscu pracy pokazuje, że osoby z wysokim poziomem obaw zarówno o swoje finanse, jak i zdrowie fizyczne, miały najmniejsze szanse na dobrą kondycję psychiczną. Z drugiej strony było bardziej prawdopodobne, że osoby z niskim poziomem obaw o swoje finanse i zdrowie fizyczne znajdowały się w dobrej kondycji psychicznej.
Natomiast jeśli jesteśmy pod wpływem stresu psychicznego, możemy podejmować złe decyzje finansowe. Ulegamy pokusom, na przykład kupujemy niepotrzebne rzeczy, aby spróbować poradzić sobie z negatywnymi emocjami.
Wreszcie, problemy finansowe mogą negatywnie wpływać na relacje, co dodatkowo pogarsza kondycję psychiczną.
Chociaż chcielibyśmy wyeliminować wszystkie emocje z podejmowania decyzji finansowych, w rzeczywistym świecie nie jest to możliwe.
Wielu ludziom wydaje się w obliczu ciągłych niepokojów na świecie, że nie mają wpływu na swoje życie. Czują się bezsilni, nie potrafią podjąć działań. Utrata poczucia sprawczości jest kluczowym czynnikiem depresyjnym dla wielu osób – czujemy się przygnębieni, gdy mamy wrażenie, że nie mamy żadnego wyboru. Zatem nawet niewielkie cofnięcie tego może znacząco wpłynąć na nasze zdrowie psychiczne.
Podsumowanie
Każdy z nas wnosi do planowania finansowego swoją unikalną osobowość i perspektywy, jeszcze zanim przejdziemy do szczegółów. Warto być tego świadomym podczas planowania i podejmowania decyzji finansowych.
1236084.1.0